29 Temmuz 2011 Cuma

418-DÖNMELER,DEVŞİRMELER VE TÜRKLER--VİKİPİDİ--EK

                                                                                 
OSMAN TÜRKOĞUZ                                                                                                                                  osmanturkoguz@hotmail.com
Çeşmealtı;24 Temmuz 2011.

                                   DÖNMELER, DEVŞİRMELER VE TÜRKLER!
“Bir millet, unsur’u aslinin içinden çıkan kimseler tarafından idare edilmiyorsa, izmihlal(yok olmak)mutlak ve
Mukadderdir” Gazi Mustafa Kemal, Ali kemal Meram, Padişah Anaları, s.651
“Biliyorsun, neden öğretmiyorsun?”
Boş vakit geçirdin neye yaradı?”Sümer Atasözü! Profesör DR. Muazzez İlmiye Çığ, Sümer Yazılarına ve Arkeolojik Bulgulara Göre, İbrahim—Abraham-Peygamber.
1*Ali Kemal Meram,Padişah Anaları,s-653-665.
2*Hilmi Yücebaş,Hiciv Antolojisi.
3*Enver Behnan Şapolyo,Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi.
4*Miithat Sertoğlu,Osmanlı Tarih Ansiklopedisi.
5*Mareşal Bernhart Helmuth Von Moltke,Türkiye Mektupları.
6*Busbeck,Türkiye mektupları(1555-1562).
7*Pro.Dr.Mustafa Akdağ,Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası
Bendeniz, Osmanlı Padişahlarının hangi tarikatlara mensup olduklarını yazmayı düşünüyordum. Sayın Hamret Han’ım, önüme yukarıdaki iki Sümer Atasözünü koyarak:
            Siz,243 Osmanlı Sadrazamının yalınızca 10’u Türk asıllı deyip duruyorsunuz. Örnek vermem gerekirse ben bunları bilmiyorum.”Siz biliyorsanız neden öğretmiyor sunuz? “Dediler.
            Benim bir şey öğretmem ne haddime. Elimde, bu konuda listeler var. En yenisini, Rahmetli yazarının sunum yazısını da alarak aktarabilirim. Yalınız;öncelikle iki Osmanlı kanununu yazmak gerek:
            -“Türk’ten vezir olmaya!”
            -Türk’ten yeniçeri olmaya!”

Osmanlı devlet teşkilâtında padişahtan sonra devletin en yüksek rütbeli idarecisi. Sadrâzam, “vezîriâzam” diye de bilinir ve padişahın mutlak vekîli olarak devlet işlerini idare ederdi. Sadrazamlara ayrıca “sadr-ı âlî, vekil-i mutlak, sâhib-i devlet, zât-ı âsafî” gibi unvanlar da verilirdi.
Osmanlı Devleti'nin kuruluş devresinde, sadrazama sadece vezir denilirdi. Devletin ilk vezirleri hep ilmiye sınıfına mensup devlet adamları arasından seçilirdi. Orhan Gâzi devrindeki Vezir Alâeddin Paşa, Ahmed Paşa bin Mahmud, Hacı Paşa ve Sinâneddin Yûsuf Paşa ilmiye sınıfından vezirliğe getirilmişler; aynı şekilde Çandarlı Kara Halil ile oğulları da kazaskerlikten vezir olmuşlardır. Devletin ilk zamanlarında bir vezir bulunmaktayken, Sultan Birinci Murâd Han zamanından itibaren vezir sayısı artınca hükümdarın vekili olan veziri, diğerlerinden ayırmak üzere “vezîriâzam” veya “sadrâzam” unvanı ortaya çıktı. Tarihlerde belirtildiğine göre, ilk vezîriâzam, Çandarlı Halil Hayreddin Paşadır. On beşinci asır sonlarına kadar, vezir adedi üçü geçmedi. Vezirler; Dîvân-ı hümâyûn'da, Kubbealtı'nda toplanıp kendilerine verilen işlere baktıkları için, “kubbe vezîri” veya “kubbenişîn” adını da almışlardır.
Fâtih devrinde sadrâzamlık, devşirme yoluyla devlet kadrolarına giren liyakatli devlet adamlarına da verilmeye başlandı ve bu usul on sekizinci asra kadar devam etti.
Vezîriâzam veya sadrâzamlar hükümdarın mutlak vekîli olduklarından, onun beyzî ve yüzük şeklindeki tuğralı mührünü taşırlardı. Bu sebeple sözü ve yazısı padişahın irâdesi ve fermanı demekti. Nitekim Fâtih Kanunnamesi’nde sadrâzamın devlet içindeki yeri şu şekilde yazılıdır:
“Bilgil ki vüzerâ (vezirler) ve ümerânın (emirler), vezir-i âzam, başıdır, cümlenin ulusudur, cümle umûrun vekîl-i mutlakıdır ve malımun vekîl-i defterdârıdır ve ol vezir-i âzam nâzırıdır ve oturmada ve durmada ve mertebede vezir-i âzam cümleden mukaddemdir (önce gelir).”
Sarayda toplanan ve önemli devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı Dîvân-ı hümâyûnda, Fatih Sultan Mehmed Hana kadar bizzat padişahlar reislik ederken, bu görev daha sonra veziriâzamlar tarafından yerine getirilmeye başlandı. Veziriâzamlar, Dîvân-ı hümâyunda neticeye kavuşturulmayan veya arza lüzum görülmeyen işleri, kendi konaklarında Pazartesi, Çarşamba, Cuma, Cumartesi ve Pazar günleri ikindi ezanından sonra topladıkları divanda görüşürlerdi ki buna “ikindi dîvânı” adı verilirdi.
Osmanlı Devleti dâhilindeki bütün tayin, azil, terfi ve yükselmelerde birinci derecedeki merci “sadaret” olup, bu işlerin hepsi sadrâzamın emri ile yapılırdı. Sadrâzam, sadece Enderun ile ilgili işlere karışamazdı. Padişahın seferde olmadığı zamanlarda bâzı yüksek dereceli memurların muamelelerinde, hükümdarın izni alınırdı. On yedinci asra kadar padişahın mutlak vekîli olma hususiyetlerini korudular. Ancak, bu devirden sonra sadrazamların tesir alanları daraldı.
Sadrazamların, devletin ekonomik hayatında da önemli rolleri vardı. 5999 akçeye kadar tımarları, padişahın irâdesini almaksızın hak sahiplerine verebilirlerdi. Ayrıca tımarın zeamete veya bir hasın zeamete çevrilmesi gerektiğinde padişahın irâdesi alındıktan sonra, verilen beratın tuğrasını mutlaka sadrâzam çekerdi.
Padişahların sefere çıkmadığı durumlarda, Serdâr-ı Ekrem (Başkumandan) sıfatıyla orduyu sadrâzamlar kumanda ederlerdi. Büyük yetkilere sahip olduklarından sefer esnasındaki bütün muameleleri yürütürlerdi. Sefere gidilirken hazine ve defterhane kayıtları da birlikte götürülür, devlet işleri ordugâhtan idare edilirdi.
İstanbul’un emniyeti, halkın temel ihtiyaç maddeleriyle ilgili işler de sadrâzamın vazifeleri arasındaydı. Bu işlerle İstanbul kadısı, yeniçeri ağası ve bostancı başı vazifeliydi. Ancak birinci derecede mesul sadrâzamdı. Bunun için diğer görevlilerle birlikte sık, sık İstanbul’u teftişe çıkarlar, asayiş ve esnafı kontrol ederlerdi. Vazife bittiğinde, vaziyet bir raporla padişaha arz edilirdi. Denetleme esnasında dul, yetim ve ihtiyarlara da atiyleler (hediyeler) dağıtılarak, hayır duaları alınırdı.
Sadrâzamın önemli görevlerinden biri de, kapıkulu ocaklarının üç ayda bir verilen maaşlarının dağıtılmasıydı. Yeniçerilerin ulûfeleri Dîvân-ı hümâyûnda, ocaklarınki paşa kapısında sadrâzamın huzurunda verilirdi.
Veziriazamların “iç ve dış halkı” denilen kalabalık maiyetleri ve kendilerinin besledikleri askerî kuvvetleri vardı. Buna “kapı halkı” denilirdi. Ayrıca maiyetinde bulunan kethüda, reisülküttaba, çavuş başı, tezkireci, mektupçu, amedci, teşrifatçı, divit dar ve telhisçi gibi vazifeliler de sarayla irtibatı sağlarlardı. Veziriazamların kapı halkı, asker olanlar haricinde 300 ile 1000 kişi arasında değişirdi. Sadrazamların bu kadar kalabalık maiyetleri dolayısıyla masrafları çoktu. Bu sebeple sadrazama gelir olarak haslar tahsis edilirdi. Has bölgesindeki vergiler olan bu gelir, iki milyon sekiz yüz bin akçe civarında olurdu. Bundan başka “caize” denilen padişaha gelen haraçlarda, sadrâzamın bir miktar hissesi vardı. On sekizinci asırda Kıbrıs geliri sadrâzama verilmişse de, bu gelir devamlı olmamıştır. Emekli olması hâlinde, yüz elli bin akçe senelik maaş alırdı. Bazen da bir yerin geliri “arpalık” olarak buna eklenebilirdi.
Sadrâzamlar, dîvân günlerinde ve sefer esnasında mücevveze kavuk giyerlerdi. Arasıra ise kallavi kavuk kullanırlardı. Elbise olarak da kumaş üstlük ve lokmalı kumaştan iç kaftan giymeleri kânundu. Fes giyilmeğe başlanılmasından sonra ise, merasimlerde kenarı sırmalı fes ve yakası som, sırmaları beyaz çuhadan harvanî ve çuha elbise giymeye başladılar.
Sadrâzamlık unvanı, 1838 senesine kadar devam etti. Sultan İkinci Mahmud Han (1808-1830), devlet teşkilâtında yaptığı değişiklikler sırasında, sadrâzam yerine başvekil’in kullanılmasını emretti. Ancak bir sene sonra tekrar sadrâzam unvanı kullanılmaya başlandı. 1878’de tekrar başvekil unvanı konuldu. 1882 senesinde ise, sadrâzam kelimesine dönüldü ve 1922 senesinde Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar kullanıldı. Osmanlı Devletinde 215 kişi sadrazamlık makamına getirildi. Tekrarlarla 292 defa sadrazam tayini yapılmıştır.
Osmanlı Sadrazamları, Sadaret Tarihleri ve Müddeti:
1. Alâeddin Paşa bin Hacı Kemâleddin (Takriben 1320-1331, on bir yıl)
2. Mahmûdoğlu Nizâmeddin Ahmed Paşa (Takriben 1331-1348, on yedi yıl)
3. Hacı Paşa (Takriben 1348-1349, bir yıl)
4. Sinâneddin Yûsuf Paşa (Takriben 1349-1364, on beş yıl)
5. Çandarlızâde Kara Halil Hayreddin Paşa bin Ali (?.9.1364-22.1.1387, yirmi iki yıl, dört ay)
6. Çandarlızâde Ali Paşa (22.1.1387-18.12.1406, on dokuz yıl, on ay, yirmi yedi gün)
7. İmamzâde Halil Paşa (18.12.1406-1413, yedi yıl)
8. Amasyalıoğlu Bayezid Paşa (1413-?.7.1421, sekiz yıl)
9. Çandarlızâde Birinci İbrahim Paşa (?.7.1421-25.8.1429, sekiz yıl, bir ay)
10. Dânişmendoğlu Mehmed Nizâmeddin Paşa (28.8.1429-1438, dokuz yıl)
11. Çandarlızâde İkinci Halil Hayreddin Paşa (1438-1.6.1453, on beş yıl)
12. Veli Mahmud Paşa (1.6.1453-1466, 1472-1474, on beş yıl)
13. Rum Mehmed Paşa (1466-1469, üç yıl)
14. İshak Paşa (1469-1472, 4.6.1481-1482, dört yıl)
15. Gedik Ahmed Paşa (1474-1477, üç yıl)
16. Karamânî Mehmed Paşa (1477-4.5.1481, dört yıl)
17. Davud Paşa (1482-8.3.1497, on beş yıl)
18. Hersekzâde Ahmed Paşa (8.3.1497-8.3.1498, 1503-7.9.1506, 1511-1512, 18.12.1514, 4.3.1515-25.4.1516, yedi      yıl, altı ay, yirmi yedi gün)
19. Çandarlızâde İkinci İbrahim Paşa (?.8.1498-?.8.1499, bir yıl)
20. Mesih Paşa (?.8.1499-1501, iki yıl)
21. Şehit Hâdim Ali Paşa (1501-1503, 7.9.1509-?.7.1511, altı yıl, on ay)
22. Koca Mustafa Paşa (1511-?.12.1512, bir yıl)
23. Dukakinoğlu Ahmed Paşa (?.12.1512-4.3.1515, iki yıl, üç ay)
24. Şehid Hadım Sinan Paşa (26.4.1516-22.1.1517, bir yıl, sekiz ay, yirmi altı gün)
25. Yunus Paşa (22.1.1517-27.6.1523, yedi ay, yirmi iki gün)
26. Piri Mehmed Paşa (13.9.1517-27.6.1523, beş yıl yedi ay, on dört gün)
27. Damad Makbul Maktul İbrahim Paşa (27.6.1523-15.3.1536, on iki yıl, sekiz ay, on sekiz gün)
28. Ayaş Mehmed Paşa (15.3.1536-13.7.1539, üç yıl, üç ay, yirmi dokuz gün)
29. Damad Lütfi Paşa (13.7.1539-27.4.1541, bir yıl, dokuz ay, on beş gün)
30. Hadım Süleyman Paşa (27.4.1541-28.9.1544, üç yıl, yedi ay, bir gün)
31. Rüstem Paşa (28.9.1544-6.10.1553, 29.9.1555-10.7.1561, on dört yıl, dokuz ay, on dokuz gün)
32. Kara Ahmed Paşa (6.10.1553-29.9.1555, bir yıl, on bir ay, yirmi üç gün)
33. Semiz Ali Paşa (10.7.1561-28.6.1565, üç yıl, on bir ay, on dokuz gün)
34. Sokullu Mehmed Paşa (28.6.1565-12.10.1579, on dört yıl, üç ay, on beş gün)
35. Semiz Ahmed Paşa (12.10.1579-28.4.1580, altı ay, on altı gün)
36. Lala Kara Mustafa Paşa (28.4.1580-7.8.1580, üç ay, dokuz gün)
37. Koca Sinan Paşa (7.8.1580-24.12.1582, 2.4.1589-1.8.1591, 28.1.1593-16.2.1595, 7.7.1595-19.12.1595,      1.12.1595-3.4.1596; yedi yıl, dört ay, yirmi bir gün.
38. Siyâvuş Paşa (24.12.1582-28.7.1584, 15.4.1586-2.4.1580, 4.4.1592-28.1.1595; beş yıl, üç ay, on altı gün)
39. Özdemiroğlu Osman Paşa (28.7.1584-30.10.1585, bir yıl, üç ay, üç gün)
40. Mesih Paşa (30.10.1585-15.4.1586, beş yıl, on altı gün)
41. Ferhad Paşa (1.8.1591-4.4.1592, 16.2.1595-7.7.1595, bir yıl, yirmi iki gün)
42. Lala Mehmed Paşa (19.11.1595-28.11.1595, dokuz gün)
43. Damad İbrahim Paşa (4.4.1596-27.10.1596, 5.12.1596-3.11.1597, 6.1.1599-10.7.1601, üç yıl, on bir ay, yirmi      yedi gün)
44. Cağaloğlu Yusuf Sinan Paşa (27.10.1596-5.12.1596, bir ay, dokuz gün)
45. Hadım Hasan Paşa (3.11.1597-9.4.1598, beş ay, alt gün)
46. Cerrah Mehmed Paşa (9.4.1598-6.1.1599, sekiz ay, yirmi yedi gün)
47. Yemişçi Hasan Paşa (10.7.1601-16.10.1603, iki yıl, üç ay, yedi gün)
48. Malkoç Ali Paşa (16.10.1603-26.7.1604, dokuz ay, on bir gün)
49. Sokulluzâde Lala Mehmed Paşa (26.7.1604-21.6.1606, bir yıl, on ay, yirmi altı gün)
50. Derviş Mehmed Paşa (21.6.1606-9.12.1606, beş ay, on sekiz gün)
51. Kuyucu Murâd Paşa (9.12.1606-5.8.1611, dört yıl, yedi ay, yirmi yedi gün)
52. Damad Gümülcineli Nasuh Paşa (5.8.1611-17.10.1614, üç yıl, iki ay, on üç gün)
53. Kara Mehmed Paşa (17.10.1614-17.11.1616, 18.1.1619-23.12.1619; üç yıl, yedi gün)
54. Damad Halil Paşa (17.11.1616-18.1.1619, 1.12.1626-6.4.1628; üç yıl, yedi ay, yedi gün)
55. Çelebi Ali Paşa (23.12.1619-9.3.1621, bir yıl, iki ay, on yedi gün)
56. Ohrili Hüseyin Paşa (9.3.1621-17.9.1621, altı ay, dokuz gün)
57. Dilâver Paşa (17.9.1621-19.5.1622, sekiz ay, iki gün)
58. Kara Davud Paşa (19.5.1622-13.6.1622, yirmi beş gün)
59. Mere Hüseyin Paşa (13.6.1622-8.7.1622, 5.2.1623-30.8.1623, yedi ay, on sekiz gün)
60. Lefkeli Mustafa Paşa (8.7.1622-21.9.1622, iki ay, on dört gün)
61. Hadım Mehmed Paşa (21.9.1622-5.2.1623, dört ay, on dört gün)
62. Kemankeş Ali Paşa (30.8.1623-3.4.1624, yedi ay, dört gün)
63. Çerkez Mehmed Paşa (3.4.1624-28.1.1625, dokuz ay, yirmi beş gün)
64. Müezzin zade Hafız Ahmed Paşa (28.1.1625-1.12.1626, 25.10.1631-10.2.1632, iki yıl, bir ay, yirmi gün)
65. Hüsrev Paşa (6.4.1628-25.10.1631, üç yıl, altı ay, on dokuz gün)
66. Recep Paşa (10.2.1632-18.5.1632, dört ay, on beş gün)
67. Tabanı yassı Mehmed Paşa (18.5.1632-2.2.1637, dört yıl, sekiz ay, on beş gün)
68. Bayram Paşa (2.2.1637-26.8.1638, bir yıl, altı ay, yirmi iki gün)
69. Şehid Mehmed Paşa (26.8.1638-23.12.1638, üç ay, yirmi sekiz gün)
70. Kemankeş Kara Mustafa Paşa (23.12.1638-31.1.1644) beş yıl, bir ay, sekiz gün)
71. Semih Mehmed Paşa (31.1.1644-17.12.1645, bir yıl, on ay, on yedi gün)
72. Salih Paşa (17.12.1645-16.9.1647, bir yıl, dokuz ay)
73. Kara Musa Paşa (16.9.1647-21.9.1647, beş gün)
74. Hezârpâre Ahmed Paşa (21.9.1647-7.8.1648, on ay, on altı gün)
75. Mevlevi Mehmed Paşa (7.8.1648-21.5.1649, dokuz ay, on beş gün)
76. Kara Dev Murâd Paşa (21.5.1649-5.8.1650, 11.5.1655-19.8.1655, bir yıl, beş ay, yirmi dört gün)
77. Melek Ahmed Paşa (5.8.1650-21.8.1651, bir yıl, on yedi gün)
78. Siyâvuş Paşa (21.8.1651-27.9.1651, 5.3.1656-26.4.1656, iki ay, yirmi dokuz gün)
79. Gürcü Mehmed Paşa (27.9.1651-20.6.1652, sekiz ay, yirmi üç gün)
80. Tarhuncu Ahmed Paşa (20.6.1652-21.3.1653, dokuz ay, bir gün)
81. Derviş Mehmed Paşa (21.3.1653-28.10.1654, bir yıl, yedi ay, sekiz gün)
82. İbşir Mustafa Paşa (28.10.1654-11.5.1655, altı ay, on dört gün)
83. Süleyman Paşa (19.8.1655-28.2.1656, altı ay, on gün)
84. Deli Hüseyin Paşa (28.2.1656-5.3.1656, altı gün)
85. Zurnazen Mustafa Paşa (5.3.1656, bir gün)
86. Boynu eğri Mehmed Paşa (26.4.1656-15.9.1656, dört ay, on dokuz gün)
87. Köprülü Mehmed Paşa (15.9.1656-30.10.1661, beş yıl, bir ay, on beş gün)
88. Fazıl Ahmed Paşa (30.10.1661-3.11.1676, on beş yıl, dört gün)
89. Kara Mustafa Paşa (3.11.1676-15.12.1683, yedi yıl, bir ay, on iki gün)
90. Kara İbrahim Paşa (15.12.1683-18.12.1685, iki yıl, dört gün)
91. Sarı Süleyman Paşa (18.12.1685-23.9.1687, bir yıl, dokuz ay, altı gün)
92. Abaza Siyâvuş Paşa (23.9.1687-2.3.1688, beş ay, dokuz gün)
93. Ayaşlı İsmail Paşa (2.3.1688-2.5.1688, iki ay, bir gün)
94. Bekri Mustafa Paşa (2.5.1688-25.10.1689, bir yıl, beş ay, yirmi dört gün)
95. Köprülü zade Şehid Fazıl Mustafa Paşa (25.10.1689-19.8.1691, bir yıl, dokuz ay, yirmi beş gün)
96. Arabacı Ali Paşa (19.8.1691-27.3.1692, altı ay, yirmi dokuz gün)
97. Hacı Ali Paşa (27.3.1692-27.3.1693, bir yıl, bir gün)
98. Bozoklu Mustafa Paşa (27.3.1694-14.3.1694, on bir ay, on sekiz gün)
99. Sürmeli Ali Paşa (14.3.1694-2.5.1695, bir yıl, bir ay, on dokuz gün)
100. Şehid Elmas Mehmed Paşa (2.5.1695-11.9.1697, iki yıl, dört ay, on gün)
101. Amcazade Hüseyin Paşa (11.9.1697-4.9.1702, dört yıl, on bir ay, on altı gün)
102. Daltaban Mustafa Paşa (4.9.1702-24.1.1703, dört ay, yirmi gün)
103. Rami Mehmed Paşa (24.1.1703-22.8,1703, altı ay, yirmi altı gün)
104. Nişancı Ahmed Paşa (22.8.1703-17.11.1703 iki ay, yirmi altı gün)
105. Damad Enişte Hasan Paşa (17.11.1703-28.9.1704, on ay, on bir gün)
106. Kalaylı koz Ahmed Paşa (28.9.1704-25.12.1704, iki ay, yirmi yedi gün)
107. Baltacı Mehmed Paşa (25.12.1704-3.5.1706, 18.8.1710-20.11.1711, iki yıl, yedi ay, on iki gün)
108. Çorlulu Ali Paşa (3.5.1706-16.6.1710, dört yıl, bir ay, on dört gün)
109. Köprülü zade Damad Numan Paşa (16.6.1710-18.8.1710, iki ay, iki gün)
110. Ağa Yusuf Paşa (20.11.1711-12.11.1712, on bir ay, yirmi iki gün)
111. Silahtar Süleyman Paşa (12.11.1712-6.4.1713, dört ay, yirmi dört gün)
112. Hoca İbrahim Paşa (6.4.1713-27.4.1713, yirmi bir gün)
113. Şehid Ali Paşa (27.4.1713-5.8.1716, üç yıl, üç ay, sekiz gün)
114. Hacı Ali Paşa (5.8.1716-26.8.1717, bir yıl, yirmi iki gün)
115. Nişancı Mehmed Paşa (26.8.1717-9.5.1718, sekiz ay, on dört gün)
116. Damad İbrahim Paşa (9.4.1718-1.10.1730, on iki yıl, dört ay, yirmi iki gün)
117. Silahtar Mehmed Paşa (1.10.1730-22.1.1731, üç ay, yirmi bir gün)
118. Kabakulak İbrahim Paşa (22.1.1731-10.9.1731, yedi ay, on dokuz gün)
119. Osman Paşa (10.9.1731-12.3.1732, altı ay, iki gün)
120. Hekim oğlu Ali Paşa (10.3.1732-12.8.1735, 21.4.1742-23.9.1743, 15.2.1755-18.5.1755, beş yıl, dört gün)
121. İsmail Paşa (12.7.1735-9.1.1736, beş ay, yirmi sekiz gün)
122. Seyyid Mehmed Paşa (9.1.1736-6.8.1737, bir yıl, altı ay, yirmi sekiz gün)
123. Abdullah Paşa (6.8.1737-19.12.1737, dört ay, on dört gün)
124. Yeğen Mehmed Paşa (19.7.1737-22.3.1739, bir yıl, üç ay, dört gün)
125. İvaz Mehmed Paşa (22.3.1739-23.6.1740, bir yıl, üç ay, iki gün)
126. Hacı Ahmed Paşa (23.6.1740-21.4.1742, bir yıl, dokuz ay, yirmi sekiz gün)
127. Seyyid Hasan Paşa (23.9.1743-9.8.1746, iki yıl, on ay, on altı gün)
128. Tiryaki Hacı Mehmed Paşa (9.8.1746-24.8.1747, bir yıl, on altı gün)
129. Seyyid Abdullah Paşa (24.8.1747-3.1.1750, iki yıl, dört ay, on gün)
130. Mehmed Emin Paşa (3.1.1750-1.7.1752, iki yıl, beş ay, yirmi dokuz gün)
131. Çorlulu Mustafa Paşa (1.7.1752-15.2.1755, 1.4.1756-11.1.1757, 1.11.1764-28.3.1765, dört yıl, dokuz ay, yirmi        bir gün)
132. Naili Abdullah Paşa (18.5.1755-24.8.1755, üç ay, yedi gün)
133. Nişancı Bıyıklı Ali Paşa (24.8.1755-25.10.1755, iki ay, iki gün)
134. Mehmed Said Paşa (25.10.1755-1.4.1756, beş ay, yedi gün)
135. Koca Ragıp Paşa (11.1.1757-8.4.1763, altı yıl, iki ay, yirmi sekiz gün)
136. Hamza Hamid Paşa (8.4.1763-1.11.1763, altı ay, yirmi üç gün)
137. Muhsin zade Mehmed Paşa (28.3.1765-7.8.1768, 11.12.1771-4.8.1774, altı yıl, dört gün)
138. Hamza Mahir Paşa (7.8.1768-20.10.1768, iki ay, on dört gün)
139. Hacı Mehmed Emin Paşa (20.10.1768-12.8.1769, dokuz ay, yirmi üç gün)
140. Moldavancı Ali Paşa (12.8.1769-12.12.1769, dört ay, bir gün)
141. İvaz-zade Halil Paşa (12.12.1769-25.10.1770, on ay, on dört gün)
142. Silahtar Mehmed Paşa (25.10.1770-11.12.1771, bir yıl, bir ay, on yedi gün)
143. İzzet Mehmed Paşa (4.8.1774-6.7.1775, 20.2.1781-25.8.1782; iki yıl, beş ay, altı gün)
144. Derviş Mehmed Paşa (6.7.1775-5.12.1777, bir yıl, altı ay)
145. Cebeci zade Mehmed Paşa (5.12.1777-1.9.1778, bir yıl, beş gün)
146. Kalafat Mehmed Paşa (1.9.1778-21.8.1779, on bir ay, yirmi gün)
147. Seyyid Mehmed Paşa (21.8.1779-20.2.1781, bir yıl, altı ay)
148. Hacı Mehmed Paşa (25.8.1782-31.12.1782, dört ay, altı gün)
149. Halil Hamid Paşa (31.7.1782-31.3.1785, iki yıl, üç ay)
150. Hazinedar Ali Paşa (31.3.1785-24.1.1786, dokuz ay, yirmi dört gün)
151. Koca Yusuf Paşa (24.1.1786-7.5.1789, 15.2.1791-4.5.1792; dört yıl, yedi ay, bir gün)
152. Kethüda Hasan Paşa (7.6.1789-3.12.1789, beş ay, yirmi altı gün)
153. Gazi Hasan Paşa (3.12.1789-30.3.1790, üç ay, yirmi sekiz gün)
154. Şerif Hasan Paşa (30.3.1790-15.2.1791, on ay, on altı gün)
155. Melek Mehmed Paşa (4.5.1792-19.10.1794, iki yıl, beş ay, on altı gün)
156. İzzet Mehmed Paşa (19.10.1794-30.8.1798, üç yıl, on ay, on iki gün)
157. Yusuf Ziyâeddin Paşa (30.8.1798-24.4.1805, 1.1.1809-10.4.1811; sekiz yıl, on bir ay, dört gün)
158. Hafız İsmail Paşa (24.4.1805-14.11.1806, bir yıl, altı ay, yirmi gün)
159. İbrahim Hilmi Paşa (14.11.1806-18.6.1807, yedi ay, dört gün)
160. Çelebi Mustafa Paşa (18.6.1807-28.7.1808, bir yıl, bir ay, on gün)
161. Alemdar Mustafa Paşa (28.7.1808-15.11.1808, üç ay, on sekiz gün)
162. Çavuşbaşı Memiş Paşa (15.11.1808-1.1.1809, bir ay, dokuz gün)
163. Aziz Ahmed Paşa (10.4.1811-5.9.1812, bir yıl, dört ay, yirmi beş gün)
164. Hurşid Ahmed Paşa (5.9.1812-1.4.1815, iki yıl, altı ay, yirmi yedi gün)
165. Rauf Paşa (1.4.1815-5.1.1818, 18.2.1833-2.7.1839, 8.6.1840-4.12.1841, 30.8.1842-28.9.1846, 26.1.1852-       5.3.1852; on dört yıl, dokuz ay, yirmi beş gün)
166. Derviş Mehmed Paşa (5.1.1818-5.1.1820, iki yıl, bir gün)
167. Seyyid Ali Paşa (5.1.1820-26.3.1821, bir yıl, iki ay, yirmi dört gün)
168. Benderli Ali Paşa (28.3.1821-30.4.1821, bir ay, üç gün)
169. Hacı Salih Paşa (30.4.1821-10.4.1822, bir yıl, altı ay, on gün)
170. Bostancı başı Abdullah Paşa (10.11.1822-10.3.1823, dört ay)
171. Turnacızâde Silahtar Ali Paşa (10.3.1823-13.12.1823, dokuz ay, dört gün)
172. Galip Paşa (13.12.1823-14.9.1824, dokuz ay, iki gün)
173. Selim Sırrı Paşa (14.9.1824-24.10.1828, dört yıl, bir ay, on gün)
174. İzzet Mehmed Paşa (24.10.1828-28.1.1829, 4.12.1841-30.8.1842; bir yıl, iki gün)
175. Reşid Mehmed Paşa (28.1.1829-18.2.1833, dört yıl, yirmi bir gün)
176. Mehmed Hüsrev Paşa (2.7.1839-8.6.1840, bir ay, yedi gün)
177. Reşid Paşa (28.9.1846-29.4.1848, 12.8.1848-26.1.1852, 5.3.1852-6.8.1852-23. 11.1854-2.5.1855, 1.11.1856-       6.8.1857, 22.10.1857-7.1.1858; altı yıl, on ay, on dokuz gün)
178. İbrahim Sârim Paşa (29.4.1848-12.8.1848, üç ay, on üç gün)
179. Mehmed Emin Ali Paşa (6.8.1852-3.10.1852, 2.5.1855-1.10.1856, 7.1.1858-18.10.1859, 6.8.1861-22.11.1861,        11.2.1867-7.9.1871; sekiz yıl, üç ay, on dokuz gün)
180. Damad Mehmed Ali Paşa (3.10.1852-14.5.1853; yedi ay, on iki gün)
181. Mustafa Naili Paşa (14.5.1853-10.7.1853, 10.7.1853-29.5.1854, 6.8.1857-22.10.1857; bir yıl, üç ay, dört gün)
182. Kıbrıslı Emin Mehmed Paşa (29.5.1854-23.11.1854, 18.11.1859-24.12.1859, 28.5.1860-6.8.1861; bir yıl, on ay,        on bir gün)
183. Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (24.12.1859-28.5.1860, 5.6.1866-11.2.1867, 19.10.1872-15.3.1873, 12.5.1876-       19.12.1876, 28.5.1878-4.6.1878; iki yıl, yirmi üç gün)
184. Keçeci zade Fuat Paşa (22.11.1861-5.12.1863, 1.4.1863-5.6.1866; dört yıl, bir ay, on yedi gün)
185. Yusuf Kâmil Paşa (5.1.1863-1.6.1863, dört ay, yirmi yedi gün)
186. Mahmud Nedim Paşa (7.9.1871-31.7.1872, 26.8.1875-12.5.1876; bir yıl, yedi ay, on bir gün)
187. Mithat Paşa (31.7.1872-19.10.1872, 19.12.1876-5.2.1877; dört ay, altı gün)
188. Ahmed Esad Paşa (15.2.1873-15.4.1873, 26.4.1875-26.8.1875; beş ay, yirmi sekiz gün)
189. Mehmed Rüştü Paşa (15.4.1873-15.2.1874, on ay)
190. Hüseyin Avni Paşa (15.2.1874-26.4.1875, bir yıl iki ay, dokuz gün)
191. İbrahim Edhem Paşa (5.2.1877-11.1.1878, on bir ay, dört gün)
192. Ahmed Hamdi Paşa (11.1.1878-4.2.1878, yirmi dört gün)
193. Ahmed Vefik Paşa 4.2.1878-18.4.1878, 1.12.1882-3.12.1882; iki ay, on bir gün)
194. Mehmed Sadık Paşa (18.4.1878-28.5.1878, bir ay, on gün)
195. Mehmed Esad Safvet Paşa (4.6.1878-4.12.1878, altı ay)
196. Tunuslu Hayreddin Paşa (4.12.1878-29.7.1879, yedi ay, yirmi altı gün)
197. Ahmed Arifi Paşa (29.7.1879-18.10.1879, iki ay, yirmi gün)
198. Mehmed Said Paşa (18.10.1879-9.6.1880, 12.9.1880-2.5.1882, 12.7.1882-1.12.1882, 3.12.1882-25.9.1885,        8.6.1895-2.10.1895, 9.11.1901-14.1.1903, 22.7.1908-5.8.1908, 30.9.1911-31.12.1911, 31.12.1911-22.7.1912;        yedi yıl, bir ay, yirmi dokuz gün)
199. Mehmed Kadri Paşa (9.6.1880-12.9.1880; üç ay, üç gün)
200. Nureddin Paşa (2.5.1882-12.7.1882, iki ay, on bir gün)
201. Kâmil Paşa (25.9.1885-4.9.1891, 2.10.1895-7.11.1895, 5.8.1908-14.2.1909, 29.10.1912-23.1.1913, altı yıl,        dokuz ay, yirmi gün)
202. Ahmed Cevad Paşa (4.9.1891-8.6.1895, üç yıl, dokuz ay, dört gün)
203. Halil Rıfat Paşa (7.11.1895-9.11.1901, altı yıl, iki gün)
204. Mehmed Ferid Paşa (14.1.1903-22.7.1908, beş yıl, altı ay, sekiz gün)
205. Hüseyin Hilmi Paşa (14.2.1909-14.4.1909, 5.5.1909-12.1.1910; on ay, altı gün)
206. Ahmed Tevfik Paşa (14.4.1909-5.5.1909, 11.11.1918-13.1.1919-4.3.1919, 21.10.1920-4.11.1922; iki yıl, dört        ay, yirmi dokuz gün)
207. İbrahim Hakkı Paşa (12.1.1910-30.9.1911, bir yıl, sekiz ay, on dokuz gün)
208. Gazi Ahmed Muhtar Paşa (22.7.1912-29.10.1912, üç ay, sekiz gün)
209. Mahmud Şevket Paşa (23.1.1913-11.6.1913, dört ay, on dokuz gün)
210. Said Halim Paşa (11.6.1917-14.2.1917, üç yıl, yedi ay, yirmi üç gün.
211. Talat Paşa (4.2.1917-14.10.1918, bir yıl, sekiz ay, sekiz gün)
212. Ahmed İzzet Paşa (14.10.1918-1.11.1918, yirmi sekiz gün)
213. Damad Mehmed Ferid Paşa (4.3.1919-2.10.1919, 5.4.1920-21.10.1920; bir yıl, bir ay, on beş gün)
214. Ali Rıza Paşa (2.10.1919-8.3.1920, beş ay, yedi gün)
215. Hulusi Salih Paşa (8.3.1920-5.4.1920, yirmi sekiz gün).PS:ÜST,ÜSTE SADRAZAM OLANLAR AYRI SAYI ALMIŞLARDIR.





      

İzleyiciler

Blog Arşivi